Tarlov Kisti
Tarlov Kisti (Perinöral Kist) Nedir?
Tıp literatüründe Perinöral Kist olarak da bilinen Tarlov Kisti, omurganın en alt kısmı olan sakrum (kuyruk sokumu) bölgesindeki sinir köklerinin kılıfları arasında oluşan, içi Beyin Omurilik Sıvısı (BOS) ile dolu keseciklerdir.
Genellikle MR görüntülemelerinde tesadüfen saptanırlar. Toplumda görülme sıklığı %4 ila %9 arasındadır. Çoğu zaman "sessiz" (asemptomatik) kistlerdir ve tedavi gerektirmezler. Ancak kist büyüyüp içindeki sıvı basıncı arttığında, bitişiğindeki sinir liflerine ve kemik yapıya baskı yaparak Semptomatik Tarlov Kisti tablosunu oluşturur. Bu durum hastaların yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşüren nörolojik sorunlara yol açabilir.
Tarlov Kisti Belirtileri: Fıtıkla Karışabilir
Tarlov kistleri, konumları itibariyle bel fıtığı belirtilerini taklit edebilir. Ancak ayırt edici en önemli özelliklerden biri; ağrının pozisyonla değişmesidir.
Semptomatik hale gelen kistlerde şu belirtiler görülür:
- Mekanik Ağrı: Özellikle sert zemine oturmakla artan, yatınca hafifleyen kuyruk sokumu ve kalça ağrısı en tipik belirtidir. Ayakta durmak veya yürümek de ağrıyı tetikleyebilir.
- Siyatik Benzeri Ağrı: Kistin siyatik sinire baskı yapması sonucu kalçadan bacağa ve ayağa yayılan elektrik çarpması tarzında ağrılar.
- Duyu Kayıpları: Bacaklarda, ayaklarda veya genital bölgede uyuşma, karıncalanma (parestezi).
- Kas Güçsüzlüğü: Bacak kaslarında kuvvet kaybı, çabuk yorulma.
- Pelvik ve Cinsel Fonksiyon Bozuklukları: İleri evrelerde idrar kaçırma, sık idrara çıkma, kabızlık gibi boşaltım sistemi sorunları veya cinsel işlev bozuklukları (ağrılı cinsel ilişki, sertleşme sorunu).
Tanı Nasıl Konulur?
Hastanın şikayetleri genellikle bel fıtığı ile karıştırıldığı için tanı süreci uzayabilir. Kesin tanı için "Altın Standart" yöntem Sakral MR (Manyetik Rezonans) görüntülemesidir. MR ile kistin boyutu, sinirlerle ilişkisi ve kemik yapıda bir erozyona (aşınmaya) neden olup olmadığı net bir şekilde görülür.
Tarlov Kisti Tedavisi ve Ameliyat Kararı
Tarlov kistlerinde tedavi yaklaşımı "önce zarar verme" ilkesine dayanır. Sadece MR görüntüsünde kist olması ameliyat gerektirmez. Tedavi planı şu basamaklarla ilerler:
1. Konservatif (Cerrahi Dışı) Tedaviler
İlk aşamada ağrıyı yönetmek hedeflenir.
- İlaç Tedavisi: Ağrı kesiciler (analjezikler), anti-enflamatuarlar ve sinir ağrısına yönelik (nöropatik) ilaçlar.
- Fizik Tedavi: Pelvik taban egzersizleri ve fizik tedavi modaliteleri ile sinir basısının yarattığı semptomlar hafifletilmeye çalışılır.
2. Girişimsel Yöntemler
Ameliyattan önce, hem tanısal doğrulama hem de geçici rahatlama sağlamak için BT eşliğinde kist aspirasyonu (sıvının iğne ile boşaltılması) yapılabilir. Bazen boşaltılan kistin içine tekrar dolmasını engellemek için "fibrin yapıştırıcı" enjeksiyonu gibi teknikler denenebilir. Ancak bu yöntemlerin kalıcılığı tartışmalıdır.
3. Tarlov Kisti Ameliyatı
Cerrahi müdahale, Tarlov kistlerinde en son düşünülmesi gereken seçenektir. Ancak hastanın ağrıları yaşamını sürdürmesine engel oluyorsa, idrar/büyük abdest kaçırma gibi problemler başlamışsa ve kist kemiği aşındıracak kadar büyümüşse ameliyat kaçınılmaz olur.
- Cerrahi Süreç: Mikroskobik cerrahi yöntemlerle kist duvarı küçültülebilir, kist ile omurilik arasındaki sıvı geçişi kapatılabilir veya kistin sinire yaptığı baskı ortadan kaldırılır.
- Risk ve Başarı: Hassas bir bölge olduğu için cerrahi deneyim gerektirir. Kistin tekrar dolma ihtimali veya sinir hasarı riski (BOS sızıntısı gibi) nedeniyle, ameliyat kararı kar-zarar dengesi gözetilerek çok dikkatli verilmelidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Hayır. Tarlov kistleri iyi huylu (benign) oluşumlardır. Kanser değildir ve kansere dönüşmezler.
Kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, doğuştan gelen (konjenital) zayıflıklar, sakrum bölgesine alınan travmalar (düşme, trafik kazası) veya ağır kaldırma gibi BOS basıncını artıran durumların kist oluşumunu tetiklediği düşünülmektedir.
Hayır. Bel ağrılarının çok büyük bir kısmı kas spazmı veya bel fıtığı kaynaklıdır. Tarlov kisti nadir görülen bir ağrı sebebidir. Ancak "MR'ım temiz ama kuyruk sokumum ağrıyor" diyen hastalarda akla gelmelidir.
Kendiliğinden patlaması çok nadirdir. Ancak o bölgeye alınan çok şiddetli darbeler veya ciddi travmalar sonucu kist yapısı bozulabilir.
Evet, teknik olarak özellikli bir ameliyattır. Kist duvarı sinir lifleri ile iç içe olduğu için sinire zarar vermeden kisti onarmak yüksek cerrahi tecrübe gerektirir.