Kifoz (Kamburluk)
Kifoz (Kamburluk) Nedir? Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Tıp dilinde Kifoz, halk arasında bilinen adıyla Kamburluk, omurganın üst sırt (torasik) bölgesinde normalden fazla öne doğru eğilmesi durumudur.
İnsan omurgası düz bir çubuk gibi değildir; doğal kıvrımları vardır. Bel bölgesinde çukur (lordoz) ve sırt bölgesinde hafif bir dışa çıkıntı (fizyolojik kifoz) olması sağlıklı bir yapının gereğidir. Ancak sırt bölgesindeki bu eğriliğin normal sınırların ötesine geçerek aşırı kavislenmesi, patolojik bir durum olan Kifoz'u oluşturur.
Kifoz Neden Oluşur?
Kifoz, tek bir nedene bağlı değildir; yaşam tarzından genetik faktörlere kadar çeşitli sebeplerle ortaya çıkabilir:
- Postür (Duruş) Bozuklukları: Günümüzde en sık karşılaşılan tiptir. Masa başı çalışma, sürekli telefona bakma ve yanlış oturma alışkanlıkları "Postüral Kifoz" gelişimine neden olur. Bu tipte omurga esnektir ve kişi dik durmaya çalıştığında düzelir.
- Kas Zayıflığı: Omurgayı dik tutan sırt kaslarının yetersiz olması, omurganın zamanla öne doğru çökmesine yol açar.
- Omurga Anomalileri: Doğuştan gelen (konjenital) omurga gelişim hataları, kemiklerin kama şeklinde oluşması gibi durumlar yapısal kifoza neden olur.
- Osteoporoz (Kemik Erimesi): Özellikle ileri yaşlarda kemik yoğunluğunun azalmasıyla omurlarda çökme kırıkları oluşur. Bu durum yaşlılığa bağlı kamburluğun en temel nedenidir.
Kifoz Nasıl Tedavi Edilir?
Kifoz tedavisi; hastanın yaşına, eğriliğin derecesine, esnek olup olmadığına ve altta yatan nedene göre kişiye özel planlanır.
1. Fizik Tedavi ve Egzersiz
Eğer kifozun nedeni postür bozukluğu veya kas zayıflığı ise, cerrahi dışı yöntemler oldukça etkilidir.
- Amaç: Sırt ve karın (core) kaslarını güçlendirerek omurgaya doğal bir korse oluşturmak.
- Yöntem: Fizyoterapist eşliğinde yapılan postür düzeltme çalışmaları ve esneme egzersizleri ile duruş bozukluğu büyük oranda düzeltilebilir.
2. İlaç Tedavisi
Kifozun kendisini ilaçla düzeltmek mümkün değildir. Ancak kifoza neden olan Osteoporoz gibi hastalıkların tedavisinde kemik güçlendirici ilaçlar veya ağrı yönetimi için medikal tedavi uygulanır.
3. Cerrahi Tedavi (Kifoz Ameliyatı)
İlerleyici yapısal kifozlarda veya diğer tedavilerin yanıt vermediği durumlarda cerrahi seçenek masaya yatırılır.
- Ameliyat Ne Zaman Gereklidir? Genellikle 70-75 derece üzerindeki torakal (sırt) kifoz olgularında, eğrilik akciğer kapasitesini etkilemeye başladığında veya şiddetli ağrı varlığında cerrahi önerilmektedir.
- Nasıl Yapılır? Cerrahi müdahalede amaç omurgayı düzeltmek ve sabitlemektir (füzyon). Omurgaya yerleştirilen vidalar ve bu vidaları birbirine bağlayan uzun çubuklar (rodlar) kullanılarak omurga fizyolojik sınırlarına geri çekilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Eğer kifoz "postüral" yani duruş bozukluğuna bağlıysa, düzenli egzersiz ve duruş farkındalığı ile tamamen düzelebilir. Ancak kemik yapısının bozulduğu (Scheuermann kifozu veya doğuştan anomaliler gibi) durumlarda egzersiz sadece destekleyicidir, eğriliği tamamen sıfırlamaz.
Korseler genellikle büyüme çağındaki çocuklarda (Scheuermann kifozu gibi durumlarda) eğriliğin ilerlemesini durdurmak için doktor kontrolünde kullanılır. Yetişkinlerde kasları tembelleştirebileceği için bilinçsiz korse kullanımı önerilmez.
Her büyük cerrahide olduğu gibi riskler vardır ancak günümüzde kullanılan nöromonitorizasyon (sinir ölçüm) teknolojileri sayesinde felç riski son derece düşüktür. Başarı oranı yüksek bir ameliyattır.
İlerleyen ve tedavi edilmeyen ciddi kifoz vakaları; kronik sırt ağrısına, akciğer kapasitesinin azalmasına (nefes darlığına), sindirim sorunlarına ve ciddi kozmetik bozulmalara yol açabilir.
Çok yumuşak yataklar omurga desteğini azaltarak duruş bozukluğunu tetikleyebilir. Omurganın doğal kıvrımlarını destekleyen orta sertlikte yataklar tercih edilmelidir.