TR
EN
RU
DE
Beyincik Sarkması
Beyincik Sarkması (Arnold Chiari Malformasyonu) Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Beyin sağlığı söz konusu olduğunda en sık karşılaşılan yapısal bozukluklardan biri olan beyincik sarkması, tıp literatüründe Arnold Chiari Malformasyonu olarak da bilinir. Hareket kontrolü, denge ve koordinasyondan sorumlu olan beyincik dokusunun, kafatasının içindeki normal konumundan aşağı, omurilik kanalına doğru inmesi durumudur.
Bu durum sadece anatomik bir yer değişikliği değildir; sarkan dokunun beyin sapına yaptığı baskı ve Beyin Omurilik Sıvısı (BOS) akışının bozulması, hastalarda ciddi nörolojik tablolara yol açabilir.
Arnold Chiari Malformasyonu ve Nedenleri
Arnold Chiari Malformasyonu, beyincik sarkmasından başlayıp daha karmaşık arka beyin bölgesi anomalilerine kadar uzanan geniş bir yelpazeyi kapsar. Hastalığın kökenine dair iki ana görüş bulunmaktadır:
- Doğuştan (Konjenital): Anne karnındaki gelişim sürecinde ortaya çıkan anomaliler.
- Edinsel (Sonradan Oluşan): Bazı teorilere göre yaşamın ilerleyen dönemlerinde gelişen durumlar.
Güncel tıbbi yaklaşımlarda, beyinciğin ne kadar sarktığından ziyade (mm cinsinden ölçümden çok), beyin sapında oluşan bası ve beyin omurilik sıvısı (BOS) akış dinamiğinin bozulması teşhis ve tedavi planlamasında daha değerlidir.
Önemli Not: Chiari malformasyonuna bazen doğuştan gelen başka omurga ve omurilik anomalileri de eşlik edebilir. BOS akımının engellenmesi, omurilik içinde sıvı toplanmasına (siringomiyeli) ve kanalın genişlemesine neden olarak farklı klinik semptomları tetikleyebilir.
Beyincik Sarkması Belirtileri Nelerdir?
Beyincik sarkması, basının şiddetine ve etkilenen sinir bölgelerine göre kişiden kişiye değişen belirtiler gösterir. En yaygın beyincik sarkması belirtileri şunlardır:
- Şiddetli Baş Ağrısı: Genellikle enseden başlayıp yukarı doğru yayılan, öksürme veya ıkınma ile artan ağrılar.
- Boyun Ağrısı: Süreklilik gösteren ense ve boyun kökü ağrıları.
- Denge ve Koordinasyon Sorunları: Yürürken dengesizlik, el becerilerinde azalma.
- Duyu Kayıpları: Ellerde veya ayaklarda uyuşma, karıncalanma.
- Diğer Nörolojik Semptomlar: Yutma güçlüğü, görme bozuklukları veya baş dönmesi.
Beyincik Sarkması Tedavisi Nasıl Yapılır?
Beyincik sarkması tedavisi, hastanın şikayetlerinin ciddiyetine, beyin sapındaki bası miktarına ve omurilikte sıvı toplanması (siringomiyeli) olup olmadığına göre bir Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji) uzmanı tarafından planlanmalıdır.
1. Takip ve İlaç Tedavisi
Hafif semptomları olan veya tesadüfen tanı almış (asemptomatik) hastalar için cerrahi her zaman ilk seçenek değildir. Bu gruptaki hastalar düzenli MR kontrolleri ile takip edilebilir.
- İlaçlar: Baş ağrısı, boyun ağrısı ve kas spazmlarını yönetmek için reçeteli ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler kullanılabilir.
2. Cerrahi Müdahale (Beyincik Sarkması Ameliyatı)
Eğer semptomlar hastanın yaşam kalitesini ciddi ölçüde düşürüyorsa, nörolojik kayıplar (güç kaybı, his kaybı) başlamışsa veya omurilikte sıvı birikimi varsa cerrahi müdahale gerekebilir.
- Ameliyatın Amacı: Temel amaç, sıkışan beyincik dokusunu ve bası altındaki beyin sapını rahatlatmak, ayrıca bozulan beyin omurilik sıvısı akışını yeniden düzenlemektir.
- Yöntem: Genellikle boynun arka kısmından (ense bölgesinden) girilerek yapılan "Posterior Fossa Dekompresyonu" ameliyatı uygulanır. Bu işlemle kafatasının alt kısmındaki alan genişletilir ve bası ortadan kaldırılır.
Sıkça Sorulan Sorular
Tedavi edilmediğinde ve ilerlediğinde tehlikeli olabilir. Beyin sapına yapılan baskı arttıkça yutma güçlüğü, ciddi denge kayıpları ve kalıcı sinir hasarları oluşabilir. Ancak erken tanı ve doğru tedavi ile süreç başarıyla yönetilebilir.
Beyincik sarkması yapısal (anatomik) bir bozukluk olduğu için kendiliğinden düzelmesi veya "yukarı çıkması" beklenmez. Ancak hafif vakalarda semptomlar dönemsel olarak azalabilir.
Hayır. Her vaka ameliyat gerektirmez. Eğer hastanın günlük hayatını etkileyen bir şikayeti yoksa ve nörolojik muayenesi normalse, doktorunuz sadece düzenli takip önerebilir.
Bu hastalığın tanısı, takibi ve cerrahi tedavisi için Beyin ve Sinir Cerrahisi (Nöroşirürji) bölümüne başvurulmalıdır.
Arnold Chiari Malformasyonu'nun bazı tiplerinin genetik geçişli olabileceğine dair bulgular vardır. Ailesinde bu öykü olan bireylerin, belirti göstermeleri durumunda kontrolden geçmeleri önerilir.