Periferik Sinir Cerrahisi Nedir?

Periferik sinir sistemi, beyin ve omurilik dışındaki tüm sinirlerden oluşmaktadır. Daha anlaşılır olması için kablo şeklinde yapılara benzetebiliriz. Bu kablo şeklindeki yapılar, sinir lifleri denilen demetlerden oluşmaktadırlar ve vücudun bazı bölümlerinde olan bilgileri spinal korda aktarırlar. Ya da spinal korddaki emirleri vücudun diğer bölgelerine yönlendirirler.

Periferik sinir cerrahisi akut sinir yaralanmaları, tuzak nöropatiler, sinir kılıfı tümörleri ve periferik sinirlerden kaynaklanan diğer hastalıkları kapsar. Bu hastalıkların tanı ve tedavisi, periferik sinir cerrahisinin alanına girmektedir. Periferik sinirlerin hasar görmesinin bir sonucu olan periferik nöropati, genellikle ellerde ve ayaklarda güçsüzlük, uyuşma ve ağrıya neden olur. Ayrıca vücudun diğer bölgelerini de etkileyebilir.

Periferik Sinirin Çalışma Sistemi Nasıldır?

Periferik sinirin temel görevi spinal korda bulunan sinyallerini vücudun kalanına, buradaki duyu sinyallerini ise spinal korda göndermektir. İşaret parmağımızı kıpırdatmak istediğimizi varsayalım. Bu istek beyinden spinal korda (omurilik) iletilir oradan periferik sinirler aracılığı ile işaret parmağımızı hareket ettirecek kaslara emir iletilir ve kaslar kasılarak parmak hareket etmiş olur. Bahsettiğimiz bu olay anlık olaylardır ve çok kısa sürede gerçekleştirilir. 

Siyatik sinir de bir periferik sinirdir ve kalınlığı 1 cm’ye kadar erişmektedir. Siyatik siniri görmek daha kolay iken bazı periferik sinirleri görmek için ise mikroskoba ihtiyaç duyulmaktadır.

Periferik sinir sistemimizde her sinirin belirli bir işlevi bulunur. Bu nedenle meydana çıkan semptomlar da etkilenen sinirlerin türüne bağlı olarak farklılık gösterebilmektedir. 

Periferik Sinir Sistemi Hastaliklari ve Belirtileri Nelerdir? 

Periferik sinir sisteminde meydana gelecek rahatsızlıklar ve hastalıklar aşağıdaki gibi görülebilir. Bu rahatsızlıklar genellikle geceleri daha kötüdür, uykuyu ciddi şekilde bozar.

  •  Kas güçsüzlüğü ve kas krampları
  • Dokunmaya karşı hassasiyet
  • Ellerde ve ayaklardan başlayan ve yukarıya doğru yayılım gösteren karıncalanma, yanma, seğirme veya uyuşma
  • Şiddetli ağrı 
  • Koordinasyon eksikliği
  • Dengesizlik

Motor sinirlerinde meydana gelen hasarlara baktığımızda kramplar, ağrılar, kas güçsüzlüğü, kas seğirmesi, kas kaybı, cilt, saç ve tırnaklarda değişiklikler görülebilir.

Duyusal sinirlerde meydana gelen hasarlar arasında ise ağırlıklı olarak ellerde ve ayaklarda uyuşukluk hissi görülür. Örneğin hiç giymemiş olduğunuz halde elinizde bir eldiven ya da ayağınızda çorap varmış gibi hissedebilirsiniz. 

Periferik Sinir Sitemi Hasarı ve İyileşme Süreci

Beyin ve spinal kordda oluşan yaralanmalarda iyileşme oldukça zor ve kısıtlıdır. Buna paralel olarak periferik sinirde oluşan yaralanmalarda ise iyileşme olasılığı daha kolay ve yüksektir. Bütünüyle hasarlanmış bir periferik sinire doğru zamanda ve iyi bir müdahale ile hastada herhangi bir problem kalmayacak şeklide müdahale edilebilir.

Periferik sinir kesildiğinde, kesilen sinir distal uçtan itibaren erimeye başlar. Buna ‘Wallerian Degeneratsyon’ denir. Sinir tamir edildiğinde ise kesinin altında kalan sağlam kısım aşağıya, yani Wallerian Dejenerasyon olan kısma doğru ilerler. Bu büyüme hızı yaklaşık olarak günde 1mm kadar öngörülmektedir. Ay bazında bakıldığı zaman 3 cm ye tekabül etmektedir. İyileşen sinir kasa ulaştığı zaman kaslarda hareket tekrar görülmeye başlar. Ancak bu iyileşme bazen aylar almaktadır. İyileşme süreci uzadığı ve aylar aldığı için kaslarda atrofi denilen erime görülür.

İyileşmenin belli bir zaman alacağı çok iyi bilinmelidir. Hasta sabırlı olmalıdır ve umutlarını asla kaybetmemelidir. Hasta bu iyileşme sürecinde pasif egzersiz yaparak orada bulunan ilgili eklemin hareketsizlikten donmamasını sağlayabilir.

Periferik sinir sistemi hastalıklarında sıklıkla tuzak nöropatiler karşımıza çıkmaktadır.

Carpal Tünel sendromu, Ulnar sinir sıkışması, peroneal sinir sıkışması, tarsal tünel sendromu,

Torasik çıkış sendromu bunlardan en sık görülenleridir.

Periferik Sinir Tuzaklanmalarda tedavi nasıl planlanır?

Tuzak nöropatilerde iki türlü tedavi yaklaşımı vardır. Konservatif tedavide ; ilgili bölgede hareketliliğin kısıtlanması, uygun pozisyon, kilo kaybı, diüretik kullanımı, lokal steroid uygulama , B6,B12 vitamini, ortez kullanimi önerilmektedir.

Konservatif tedaviye rağmen klinik ve elektrofizyolojik bulgularda düzelme görülmeyen , şikayeti devam eden hastalarda cerrahi tedavi düşünülmelidir.Bası altında kalan sinirin rahatlatılması cerrahinin temel amacını oluşturmaktadır. Dayanılmaz ağrı ve hissizlik varlığında erken cerrahi planlanmalıdır.